بکارگیری معرف های رنگی برای اندازه گیری اسپکتروفتومتری دارو در فرم خالص و فرآورده های دارویی

سه روش اسپکتروفتومتری ساده، دقیق و حساس برای اندازه گیری سریع داروهای ناپروکسن، پیروکسیکام و تری متوپریم در فرم خالص و فرآورده های دارویی توسعه داده شدند. روش های پیشنهادی، بر مبنای تشکیل کمپلکس های زوج- یون زرد رنگ بین این سه دارو و شناساگرهایی از خانواده سولفون فتالئین به نام های سبز بروموکروزول (bcg)، آبی بروموتیمول (btb) و آبی بروموفنول (bpb) در محیط اسیدی، استوار بودند. کمپلکس های تشکیل یافته دارای بیشینه جذبی در طول موج های 424، 422 و 432 نانومتر به ترتیب برای کمپلکس های ناپروکسن- سبز بروموکروزول، ناپروکسن- آبی بروموتیمول و ناپروکسن- آبی بروموفنول، 438، 429 و 432 نانومتر به ترتیب برای کمپلکس های پیروکسیکام- سبز بروموکروزول، پیروکسیکام- آبی بروموتیمول و پیروکسیکام- آبی بروموفنول و 432 نانومتر برای کمپلکس تری متوپریم- آبی بروموفنول بودند. تأثیر پارامترهای مختلف از قبیل اسیدیته محلول، غلظت شناساگرها، زمان تشکیل کمپلکس و نوع حلال به کار گرفته شده، مورد بررسی قرار داده شدند و مقادیر آنها بهینه گردیدند. واکنش های تشکیل کمپلکس زوج- یون، در دمای اتاق با سرعت انجام شده و مقادیر جذب ها به مدت 48 ساعت ثابت بودند. کمپلکس های زوج- یون تشکیل شده، در محدوده غلظتی 105-10، 85-5،µg ml1- 110-1 به ترتیب برای کمپلکس های ناپروکسن- سبز بروموکروزول، ناپروکسن- آبی بروموتیمول و ناپروکسن- آبی بروموفنول و µg ml1- 100-1 برای کمپلکس های پیروکسیکام- سبز بروموکروزول، پیروکسیکام- آبی بروموتیمول و µg ml1-95-1 برای کمپلکس های پیروکسیکام- آبی بروموفنول و µg ml1-60-1 برای کمپلکس تری متوپریم- آبی بروموفنول از قانون بیر تبعیت می کنند. ترکیب استوکیومتری کمپلکس های زوج- یون تشکیل یافته، از طریق روش تغییرات پیوسته جاب تعیین گردید و در همه موارد به صورت 1:1 بدست آمد. بررسی ها نشان دادند که ترکیبات افزودنی که به صورت متداول در فرآورده های دارویی وجود دارند، هیچ گونه مزاحمتی را در اندازه گیری های جذبی ایجاد ننمودند. روش های پیشنهادی به طور موفقیت آمیزی جهت اندازه گیری داروهای ناپروکسن، پیروکسیکام و تری متوپریم در فرآورده های دارویی از قبیل کپسول و قرص و همچنین نمونه های سرم خون انسانی به کار گرفته شدند.